جمع خوبان / درباره‌ گروه بازیگران «بی همه چیز»

امیر حسین موسوی؛ اکثر فیلم‌های سینمایی بر مبنای ماجراهای یک یا نهایتاً دو شخصیت اصلی ساخته می‌شوند. فیلم‌هایی که شخصیت‌های متعددی دارند و بار داستان را میان شخصیت‌هایشان تقسیم می‌کنند، همواره آثاری سخت، هم در اجرا برای کارگردان و هم در بازی برای بازیگران هستند.

«بی همه چیز» که بر مبنای نمایشنامه‌ «ملاقات با بانوی سالخورده» نوشته فریدریش دورنمات ساخته شده همچون متن اقتباسی، اثری با پرکاراکتر است که هر یک از آنها، ویژگی‌های ظاهری و روانی مخصوص به خود را دارند. داستان در یک روستای دورافتاده اتفاق می‌افتد و هر یک از اهالی روستا به سهم خود نقشی اساسی در پیشبرد داستان و به سرانجام رساندن آن دارند. به همین خاطر «بی همه چیز» فیلمی متکی به جمع بازیگران است و کیفیت نهایی کار منوط به خوب اجرا شدن تمامی نقش‌ها.

خان، دهدار، دکتر، معلم، استوار، نقاش و... شخصیت‌های فیلم اسامی تیپیکال دارند اما رفتار و سکنات آنها شباهتی با تصویری که از آنها در سر داریم نیست. همین موضوع نشان می‌دهد محسن قرائی و جمع بازیگرانش زحمت فراوانی برای به تصویر کشیدن داستانی کشیده‌اند که هم مضمونی تازه دارد و هم در شخصیت پردازی دنباله‌روی آثار دیگر سینمای ایران نیست.

پرویز پرستویی، در نقش امیرخان، خان‌زاده‌ای که قهرمان و بزرگ روستاست. امیر خان در طول داستان جایگاه اجتماعی خود را نزد اهالی از دست می‌دهد و با وجود محبوبیت به موجودی منفور تبدیل می‌شود. بازی پرستویی یکی از کنترل شده‌ترین بازی‌های او در چندین سال گذشته است. با اینکه از شخصیتی چون امیرخان انتظار می‌رود رفتاری واکنشی و تند داشته باشد اما پرستویی امیرخان را شخصیتی آرام و پذیرنده به تصویر کشیده که رفته رفته وظیفه‌ی تاریخی خود را در قبال مردم روستا به عهده می‌گیرد.

هادی حجازی فر، در نقش دهداری عصبی اما دلسوز که در موقعیتی ناخواسته گیر کرده، شخصیتی دوگانه دارد. از سویی در پی رفاه اهالی روستا و ارتقاء جایگاه اجتماعی خود است و از سوی به خاطر برخوردی که با امیرخان دارد پیش پیش درگیر عذاب وجدانی شده. حجازی فر بهترین انتخاب برایِ دهدار است. یکی از معدود بازیگران حال حاضر سینمای ایران که می‌تواند خشم و شفقت را به شکل همزمان اجرا کند.

هدیه تهرانی، در نقش لیلی خانم، زنی ثروتمند و مورد احترام که گذشته‌ای تاریک دارد. لیلی تجسمِ زیبایی و شکوه است و تهرانی به واسطه‌ی پرسونایی که از او نزد سینمادوستان به وجود آمده انتخابی منطقی برای این نقش است. حتی می‌توان این گونه در نظر گرفت که «بی همه چیز» بخش زیادی از باور پذیری موقعیت داستانیش را مدیونِ پرسونایی است که هدیه تهرانی با خود به فیلم آورده است.

در بین بازیگران جوان نیز می‌توان یه حضور باران کوثری با گریمی سنگین اشاره کرد که ایفای نقشی با کنش‌های اغراق آمیز را به عهده دارد. اما نوع بازی کوثری برگرفته از رفتار پرآشوبِ شخصیت است در نتیجه بازیِ همراه با اغراق کوثری جلوه‌ای واقعی به شخصیتی توسری‌خور و مظلوم‌نما داده است. همچنین ایفایِ نقشِ دختر امیرخان توسط لاله مرزبان را می‌توان چالش برانگیزترین نقش کارنامه‌ی بازیگریِ مرزبان دانست. دختری که برخلاف انتظار، به جای تبعیت از حرف پدر و سکوت در برابر عرف جامعه، دست به شورش زده و اجازه نمی‌دهد دیگران برای زندگی او تصمیم بگیرند.