هر آنچه باید از عید پاک یا ایستر بدانید؛ رسوم جالب عید پاک در کشورهای مختلف

عید پاک یا عید قیام، مهم‌ترین روز تعطیل در سال مسیحی است که یکشنبه‌ای بین ۲۲ مارس و ۲۵ اوریل است (دقیقاً مشخص نیست). مسیحیان بر این باورند که در این روز، عیسی مسیح پس از اینکه به صلیب کشیده شده بود دوباره زنده شده و برخاست (رستاخیز) و به همین مناسبت، در این روز یکشنبه مقدس، جشنی به پا کرد. به عید پاک، در انگلیسی easter (ایستر) گفته می‌‌شود.

تاریخچه عید پاک

عید پاک مصادف با روز رستاخیز حضرت عیسی مسیح می‌باشد. بر اساس محتوای کتاب انجیل جدید، حضرت مسیح دو روز قبل از “روز فصح” به صلیب کشیده شد و سه روز پس از این اتفاق در یکشنبه‌ای که ماه در آسمان کامل بود، از قبر بیرون آمد. پس از اینکه حضرت مسیح دوباره زنده شد، به مدت چهل روز در زمین زندگی کرد و دوباره به آسمان بازگشت. در گذشته‌های دور، مسیحیان نخستین، عید پاک را همزمان با “عید فصح” جشن می‌گرفتند اما در سال ۳۲۵ هجری قمری پس از اینکه مسیحیت به عنوان دین رسمی رومیان معرفی شد، روز تجلیل از عید پاک را تغییر دادند. از آن زمان تاکنون روز عید پاک در یکی از روزهای بین ۲۲ مارس تا ۲۵ آوریل جشن گرفته می‌شود و مردم برای عبادت به کلیسا می‌روند و به صورت دسته جمعی به جشن و شادی می‌پردازند.

دلیل نامگذاری عید پاک ( easter day )

دلیل نامگذاری این روز به عید پاک به صورت دقیق مشخص نیست. در ابتدا نام اِسوستاروم برای این عید برگزیده شده بود اما بعدها تغییر نام پیدا کرد و به ایستر مبدل شد. در زبان اسپانیایی به عید پاک پاسکوا و در زبان فرانسوی پاک گفته می‌شود. طبق تحقیقات راهبه‌ای به نام venerable bede ریشه آن را به کلمه انگلیسی-ساکسونی eeostre یا eastre مرتبط می‌دانند، منابع گفته شده اعلام می‌دارد که واژه ایستر برگرفته از نام اِوِستر (الهه بهاری و باروری آلمانی) می‌باشد. بر اساس برخی دیگر از تحقیقات و پژوهش‌هایی که در این زمینه صورت گرفته است، واژه ایستر به اصطلاح لاتین هفته سفید مربوط است.

احتمال دیگر ریشه کلماتی مانند norse eostur، eastur یا ostara است که مجموعا معنای فصل طلوع آفتاب یا فصل توجد را می دهند. کلمه شرق نیز از همین ریشه های لاتین آمده و عید پاک را به نوعی تغییر و تحولی عظیم می‌داند.

شام آخر

شامگاه پنجشنبه عیسی مسیح یاران نزدیک خود (حواریون) را فرا خواند تا با او شام بخورند. در این مهمانی، او به آن‌ها نان و شراب عرضه کرد، سپس برای آن‌ها سخنرانی کرد و خبر داد که به زودی دستگیر خواهد شد. پس از پایان شام، بر اساس روایات یکی از حواریون، به نام یهودا اسخریوطی، مخفیانه به نزد حاکمان رومی رفت و در ازای پولی ناچیز مخفیگاه مسیح را به آن‌ها لو داد و زمینه دستگیری او را فراهم کرد. در پایان شب، وقتی حواریون به بستر خواب رفتند، مسیح با دو تن از یارانش به بالای کوه زیتون رفت و به مناجات پرداخت و دانست که عقوبتی سخت در انتظار اوست. سحرگاه جمعه (آدینه نیک) سربازان رومی مسیح را در موضعی به نام «باغ جتسمانی» دستگیر کردند و به مقر فرماندهی بردند. حاکمان رومی اورشلیم، به تحریک «رؤسای کهنه و مشایخ قوم یهود»، مسیح را پس از شکنجه و آزار فراوان، واداشتند که صلیبی سنگین را بر روی دوش تا بالای تپه جلجتا حمل کند.

«جمعه نیک» روز سوگواری است. پیروان کلیسا در این روز معمولاً از خوردن گوشت پرهیز می‌کنند. در این روز هم سبزی‌خواری و هم سبزه‌کاری توصیه شده است. روز شنبه را که روز خاکسپاری مسیح است، اهل کلیسا به عبادت و تأمل و خویشتن‌داری برگزار می‌کنند. مسیحیان در روز «شنبه مقدس» معمولاً به خانه‌تکانی و خرید و آشپزی و تدارک بساط روز عید پاک مشغول هستند.

مطابق روایت، در سومین روز پس از تصلیب، یاران و نزدیکان مسیح سپیده دم به مدفن او رفتند تا جسد را تدفین کنند، اما عیسی را نیافتند و دانستند که به سوی «خداوند» رفته است. روز‌های یکشنبه و دوشنبه در همه خانه‌ها جشن برگزار می‌شود، که با شادمانی و بزم و می‌گساری همراه است. غذای اصلی در این روز معمولاً از گوشت بره است.

رسم و رسومات مسیحیان در عید پاک

در روز عید پاک اکثر مسیحیان از خوردن گوشت اجتناب می‌کنند و با سبزیجات و میوه روزه می‌گیرند. روز شنبه قبل عید، روز خانه‌تکانی و نظافت و درست‌کردن غذاهای روز عید است و روز یکشنبه همه اعضای خانواده با هم به کلیسا می‌روند و بعد از به جا آوردن مراسم عبادت برای صرف غذا به منزل برمی‌گردند که معمولا گوشت بره و مخلفات کنار آن را میل می کنند.

در باور مسیحیان عید پاک یا ایستر، روزی سفید و درخشان است و اگر کسی در این روز غسل تعمید می‌شد باید لباس‌های سراسر سپید می‌پوشید.

نمادهای عید پاک

یکی از نمادهای عید پاک، تخم مرغ‌ های رنگ شده ی  زیباست که آنها را به شکل‌ ها و طرح های مختلفی رنگ آمیزی می کنند. تخم مرغ در باور بیشتر ادیان نماد زایش و تولدی دوباره است. یک پرنده برای اینکه بتواند در این جهان موجودیت بگیرد باید دیواره‌های سخت پوست تخمش را شکسته و از آن رد شود.

به همین دلیل پوست سخت تخم‌مرغ نمادی دیوار قبری گرفته شده که مسیح آن را شکست و دوباره زنده شد. به همین دلیل هم در گذشته بیشتر اوقات تخم‌مرغ های عید پاک را به رنگ قرمز تزیین می کردند تا این رنگ نمادی از خون مسیح باشد که در این روز بر زمین ریخته شده بود. البته امروزه به این تخم مرغ ها easter egg گفته می‌شود و در دنیای مدرن و مصنوعی دیگر این نوع تخم‌مرغ‌ ها معمولاً به صورت شکلاتی و یا پلاستیکی تولید می‌ شوند.

سنت شکار همین تخم‌ مرغ های رنگی یکی دیگر از مراسمات عید پاک است. در واقع نمادی است از روزی که زنان و کودکان به دنبال قبر مسیح می‌ گشتند و ناگهان فهمیدند که قبر خالی است و مسیح زنده است. شادی این رستاخیز آنقدر برای مسیحیان مهم بود که تصمیم گرفتند تا به طور نمادین تخم‌مرغ های رنگی را در جاهای مختلف پنهان کنند تا وقتی کودکان آن‌ها را پیدا می‌کنند، این شادی را هم در قلب خود احساس کنند.

در روز عید پاک مراسم پیداکردن تخم‌مرغ‌ های رنگی بیشتر برای کودکان و نیز مسابقات آن همه ساله در سراسر جهان با موسیقی و پایکوبی و رقص انجام می‌شود و جالب است بدانید کاخ سفید در آمریکا یکی از بزرگترین بانیان این جشن برای کودکان آمریکایی است.

از دیگر نمادهای عید پاک، خرگوش است. در باور مردم، خرگوش‌ها در این روز وارد لانه مرغ‌ها می‌شوند و تخم‌مرغ‌های آنها را می‌دزدند. بنابراین مردم تلاش می‌کنند با رنگ‌آمیزی تخم مرغ‌ها آن‌ها را از دید خرگوش‌ها پنهان کنند. یک اعتقاد دیگر هم پشت پرده ی نماد خرگوش عید پاک وجود دارد و آن هم این است که

خرگوش در باور مسیحیت سنتی، نمادی از موجودی است که بدون از دست دادن بکارت، تولید مثل می‌کند و به همین دلیل با داستان تولد مسیح از مریم باکره ارتباط دارد. بعدها خرگوش هم مانند بابانوئل که نماد معروف کریسمس است تبدیل به شخصیتی مهم در جشن‌های مذهبی شد که تخم‌مرغ‌ های رنگی را برای کودکان هدیه می‌‌‌آورد و به کودکانی که تخم مرغ‌ های بیشتری جمع میکردند، جایزه می‌داد. شکلات های خرگوشی هم یکی از این جوایز است که در کنار تخم مرغ های رنگی یادآور عید پاک هستند.

آداب و رسوم در اقصی نقاط دنیا

روایات زیادی برای رسوم جاری در کل هفته این عید و روز یکشنبه وجود دارد اما به طور کلی  آنچه در سرتاسر جهان مشاهده شده شامل خرگوش، تخم مرغ‌های رنگی، سبدهای هدیه و گل است. ما برخی سنت های خاص در بین ملل مختلف را در زیر آورده‌ایم که خواندن آنها جذاب می‌باشد:

برگزاری مراسم عید پاک در اسپانیا

مراسم عید پاک با آداب مخصوصی در مرکز و جنوب اسپانیا برگزار می شود اما در سویل این مراسم خاص تر و منحصر به فرد تر از نقاط دیگر است. در این ایام فستیوال هفته ی مقدس در سویل برگزار می شود که بسیار با شکوه است. دراین جشنواره ارابه های مجللی که با شمع و مجسمه های مذهبی زینت یافته اند در خیابان ها به گردش در می آیند و باند های مخصوص رژه و عابدان با این ارابه ها همراهی می کنند. شاید عجیب ترین گروه در این فستیوال توبه کارانی باشند که صورت خود را با ماسک پوشیده اند و لباس های بلند و کلاه های نوک تیز به تن دارند. بهترین زمان و مکان برای تماشای این رژه صبح روز جمعه در کلیسای جامع سویل و قصر اسقف است. این محل در واقع نقطه ی پایان مسیر رژه است. برای تماشای این مراسم با شکوه باید صبح زود بیدار شوید. همچنین می توانید به صورت آنلاین جایی برای تماشای رژه برای خود رزرو کنید.

برگزاری مراسم عید پاک در تگزاس

در این ایالت که در گذشته محل اقامت مهاجران آلمانیبوده است، عید پاک با جدیت خاصی جشن گرفته می شود. آتش مخصوص عید پاک شب قبل روشن می شود. روشن کردن آتش یک رسم اروپایی است که توسط آلمانی ها به تگزاس منتقل شده است. خانواده های تگزاسی کیک گوسفند برای عید پاک طبخ می کنند البته این کیک فقط به لحاظ ظاهر شبیه به گوسفند است.

برگزاری مراسم عید پاک در واتیکان ایتالیا

همانطور که انتظار می رود یکی از بزرگ ترین مراسم عید پاک در مهد مسیحیت جهان، واتیکان برگزار می شود. عابدان در دسته های بزرگ در میدان سنت پیتر شهر رم و پوشیده در لباس های قرون وسطی رژه می روند. در روز عید، پاپ از بالکن ساختمان واتیکان برای جمعیت سخنرانی می کند. بلیط ورود به این مراسم رایگان اما بسیار محدود است و باید از دو ماه قبل بلیط خود را رزرو کنید. در همان روز یکشنبه ی عید پاک پاپ برای اجرای مراسمی به کلسیوم رم می رود. جشن عید پاک در ایتالیا یکی از جاذبه های توریستی این کشور محسوب می شود و حتی برای غیر مسیحیان نیز جاذبه دارد.

برگزاری مراسم عید پاک در یونان

در یونان مراسم عید پاک با شور و شادی و آتش بازی همراه است. این مراسم از شنبه شب عید پاک آغاز می شود. صبح روز عید صبحانه ی گرم مخصوصی صرف می شود و ناهار و شام روز عید نیز منحصر به فرد است. هر یک از جزیره های یونان رسوم خاص خود را برای عید پاک دارند مثلا یک کوزه ی گلی از پنجره ی خانه به بیرون پرت می کنند یا نمایشی از جنگ های اسطوره ای برگزار می نمایند. عید پاک یونان دیدنی است و سفر در این ایام به یونان توصیه می شود.